De wc-motmug is verkozen tot 'Insect van het Jaar 2023'

Dit jaar werd de ‘Insect van het Jaar’-verkiezing voor de tweede keer georganiseerd door Taxon Foundation, EIS Kenniscentrum Insecten, de Nederlandse Entomologische Vereniging en Naturalis Biodiversity Center. Vijf bijzondere inheemse insecten, elk vertegenwoordigd door een bekende Nederlander, streden de afgelopen drie weken om de felbegeerde titel. Een belangrijk initiatief, want deze ondergewaardeerde wezens zijn onmisbaar voor onze planeet; alleen in Nederland zijn er al zo’n 20.000 soorten. De hoogste tijd voor een imagoverbetering, aldus de initiatiefnemers.

Spannende strijd

Het was een spannende strijd tussen de wc-motmug, het goudoogje, de beverkever, de boskakkerlak en de gewone tweevleugel − vijf soorten die minder bekendheid genieten, maar die wel een geweldig verhaal hebben. Na verrassende wendingen waarbij de posities steeds wijzigden, mocht uiteindelijk de wc-motmug (Clogmia albipunctata) de kroon in ontvangst nemen en zichzelf ‘Insect van het Jaar 2023’ noemen. Hiermee treedt de wc-motmug in de voetsporen van de waterschorpioen, de bijzondere wants die de eerste verkiezing van ‘Insect van het Jaar’ in 2022 heeft gewonnen. 

De vijf genomineerde insecten van 2023 (Bron: Insect van het Jaar)

De verfrissende wc-motmug

Het winnende insect is een mug die niet steekt en lijkt op een wollig vlindertje met waterafstotende haren. Hij stelt zich tevreden met wat water en soms een beetje nectar. “De wc-motmug heeft zijn naam niet mee”, legt Bouma enthousiast uit. “Hij heet motmug omdat hij lijkt op een klein vlindertje met een donzig lijf en prachtig behaarde vleugels. De antennes van het beestje zijn een soort kettinkjes met lange haren die op wimpers lijken. Ambassadeur Hanna Bervoets noemde het niet voor niets een schattige pluizenbol.”

De wc-motmug is niet alleen verbazingwekkend mooi, maar ook verfrissend. De larfjes eten namelijk organisch afval waar bacteriën in zitten en helpen daarmee bij de schoonmaak. “Ze zitten vaak in huizen, omdat daar toch ook vaak hoekjes zijn waar nog wat organisch afval ligt te rotten”, aldus Jan Wieringa, onderzoeker bij Naturalis. “Dat kan in een wc zijn, maar ook ergens in een gootsteen of zelfs in een koffiezetapparaat. Het is dus een beestje dat jou helpt opruimen. Pas als je de foto van dit kleine wc-motmugje ziet, realiseer je je wat een schoonheid het is.”

De wc-motmug (Clogmia albipunctata) is 'Insect van het Jaar 2023' (Bron: Peter Koomen)

Inmiddels heeft ook het grote publiek de pracht van deze schoonheid ingezien. Met maar liefst 34 procent van de stemmen mocht de wc-motmug de titel in ontvangst nemen, gevolgd door het goudoogje, dat 27 procent van de stemmen kreeg. Omdat mensen hem vaak bij wc’s zien, wordt hij helaas nog vaak geplet. Zonde, want het ruikt een stuk frisser als het wc-motmugje er heeft huisgehouden. 

Winnaar wordt gezocht én onderzocht

Als 'Insect van het Jaar 2023' krijgt de wc-motmug een jaar lang extra aandacht. Zo zal er wetenschappelijk onderzoek worden gedaan aan dit dier en wordt een excursie georganiseerd waarbij heuse entomologen op zoek gaan naar de winnaar. Tijdens de excursie mag iemand mee die heeft gestemd. Deze persoon heeft inmiddels per e-mail een uitnodiging ontvangen. Onder de stemmers zijn verder drie boeken verloot: Wie Wat Bewaart (Menno Schilthuizen & Freek Vonk), Insectenrijk (Aglaia Bouma) en Huisgenoten (Aglaia Bouma). 

Tekst: Naturalis Biodiversity Center
Beeld: Peter Koomen; Insect van het Jaar